1.„Legenda o św. Aleksym” jako typowy utwór epoce średniowiecza, przesiąkniętej kultem Boga, wiary i religii, niezwykle ważne miejsce zajmowały postacie świętych, których postawa i losy służyły niejednokrotnie jako parenetyczny wzorzec. Zaczęły powstawać utwory opisujące żywoty świętych; ich wzniosłe czyny, męczeństwo i poświecenia zostawały uwiecznione, aby przetrwać do następnych epok. Takie utwory nazywamy cechami powinien charakteryzować się typowy żywot świętego? Rozważymy to na podstawie średniowiecznej „Legendy o świętym Aleksym”, dotyczącej losów męczennika i ascety. Utwór ten powstał prawdopodobnie ok. połowy XV wieku w formie pisanej, zaś w formie ustnej pochodzi z V-VI wieku z terenów elementem treści, który powinien znajdować się w hagiografii, jest prolog, czyli wypowiedź autora, który podaje przyczyny i motywy kierujące nim podczas pisania utworu, a także prosi Boga o pomoc, a czytelników o wyrozumiałość w razie popełnienia błędów lub okazania niedostatecznego talentu, pozwalającego na godne opisanie żywota tak wspaniałej postaci. Dalej następuje opis narodzin świętego i jego cudownego dzieciństwa oraz młodości- okresów, kiedy pojawiają się pierwsze objawy wspaniałości. Aleksy był jedynym męskim potomkiem bogatego książęcego rodu rzymskiego, już za młodu przewyższał w cnotach swoich rodziców i elementem jest opis małżeństwa świętego, często związanego ze ślubem czystości. Aleksy, zgodnie z wolą swoich rodziców, pojął za żonę królewnę Famijanę, jednak przysiągł Bogu dochowanie czystości, więc w noc poślubną, za zgodą współmałżonki, opuścił rodzinny dom, wymykając się potajemnie przez okno. Mamy tu do czynienia z kolejną charakterystyczną częścią żywota- wątkiem ucieczki z dalszychLegenda o świętym Aleksym. Przeczytaj fragment Legendy o świętym Aleksym (podręcznik, s. 153–154) i wykonaj polecenia. 1. Stwórz plan wydarzeń Legendy o świętym Aleksym. Zapisz przy odpowiednich punktach wymienione cechy legendy hagiograficznej.
Temat 17. Powtórzenie – Biblia i literatura antyku Uzyskam wiedzę o nieprzemijalnych postawach ludzkich, uniwersalnych wartościach i aktualnych motywach w Biblii i w literaturze antyku. Wykonam testy o literaturze antyku, mitach i Biblii. Na podstawie materiału ze strony przeczytaj o nieprzemijalnych postawach ludzkich, uniwersalnych wartościach i aktualnych motywach w Biblii i w literaturze antyku. Typ materiału: Tekst Spróbuj odpowiedzieć na pytania z zakresu literatury antyku (portal Typ materiału: Test, quiz, gra Wykonaj test sprawdzający wiedzę na temat mitów (portal Typ materiału: Test, quiz, gra Wykonaj test dotyczący wiedzy o Biblii i antyku, przeczytaj komentarze (portal Typ materiału: Test, quiz, gra Temat 18. Średniowiecze – wstęp do epoki Na podstawie lekcji z Epodręcznika i filmu, poznam ogólną charakterystykę epoki średniowiecza. Zapoznaj się z lekcją „Krótko o długiej epoce – średniowiecze” i wykonaj ćwiczenia. Typ materiału: Lekcja z Epodręcznika Zapoznaj się z lekcją „Średniowieczna zjednoczona Europa” i wykonaj ćwiczenia. Typ materiału: Lekcja z Epodręcznika Obejrzyj film na kanale Zaliczone na5! na YouTube dotyczący charakterystyki średniowiecza. Typ materiału: Materiał multimedialny Temat 19. Średniowiecze – filozofia Zapoznam się z ważnymi przedstawicielami filozofii średniowiecznej oraz dowiem się, na czym polegały ich najważniejsze idee. Zapoznaj się z lekcją „Filozofia i nauka w średniowieczu” i wykonaj ćwiczenia. Typ materiału: Lekcja z Epodręcznika Przeczytaj tekst na stronie dotyczący przedstawicieli filozofii średniowiecznej. Typ materiału: Tekst Zapoznaj się z wybranymi przez nauczyciela fragmentami „Wyznań” św. Augustyna. Typ materiału: Lektura szkolna Posłuchaj audycji Polskiego Radia „Naukowy zawrót głowy” z r. dotyczącą św. Augustyna z Hippony. Typ materiału: Materiał multimedialny Posłuchaj audycji Polskiego Radia „Naukowy zawrót głowy” z r. dotyczący św. Tomasza z Akwinu. Typ materiału: Materiał multimedialny Temat 20. Sztuka średniowiecza Poznam zagadnienia związane ze sztuką średniowiecza. Zapoznaj się z lekcją „Sztuka cenniejsza niż złoto” i wykonaj ćwiczenia. Typ materiału: Lekcja z Epodręcznika Obejrzyj film na kanale Muzeum Narodowe w Warszawie na YouTube dotyczący kolekcji sztuki średniowiecznej. Typ materiału: Materiał multimedialny Przeczytaj tekst ze strony dotyczący twórców sztuki średniowiecznej. Znajdź w internecie dzieła tych autorów. Typ materiału: Tekst Przeczytaj tekst ze strony dotyczący architektury średniowiecza. Typ materiału: Tekst Temat 21. „Bogurodzica” – najstarszy polski tekst poetycki Uzyskam wiedzę na temat „Bogurodzicy” – najstarszej pieśni religijnej. Zapoznam się także z rękopisem utworu z 1409 r. Zapoznaj się z lekcją „Bogurodzica – pieśń, która rozbrzmiewała pod Grunwaldem” i wykonaj ćwiczenia. Typ materiału: Lekcja z Epodręcznika Obejrzyj film na kanale Edudu Video na YouTube dotyczący „Bogurodzicy”. Typ materiału: Materiał multimedialny „Bogurodzica” – najstarsza pieśń religijna - scenariusz lekcji z portalu Typ materiału: Scenariusz zajęć Ciekawostka – obejrzyj rękopis „Bogurodzicy” z 1407 r. w bibliotece POLONA. Typ materiału: Źródło prawa, historyczne Temat 22. Dramat Maryi pod krzyżem… w „Lamencie świętokrzyskim” Poznam jedno z największych arcydzieł liryki średniowiecza „Lament świętokrzyski” i porównam kreację Matki Boskiej w tym utworze z „Bogurodzicą”. Zapoznaj się z lekcją „Dramat Maryi pod krzyżem…” i wykonaj ćwiczenia. Typ materiału: Lekcja z Epodręcznika Na czym polega szczególna wartość „Lamentu świętokrzyskiego”? Dowiedz się tego z materiału na stronie Typ materiału: Tekst Przeczytaj materiał na stornie dotyczący kompozycji utworu. Typ materiału: Tekst Obejrzyj film na kanale Edudu na YouTube dotyczący porównania kreacji Matki Boskiej w „Bogurodzicy” i „Lamencie świętokrzyskim”. Typ materiału: Materiał multimedialny Temat 23. „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” Dowiem się, jakie jest średniowieczne wyobrażenie śmierci oraz poznam motyw danse macabre na podstawie „Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią”. Zapoznaj się z lekcją „Pamiętaj o śmierci. Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” i wykonaj ćwiczenia. Typ materiału: Lekcja z Epodręcznika Średniowieczne wyobrażenie śmierci – „Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią” – scenariusz lekcji z portalu Typ materiału: Scenariusz zajęć Przeczytaj tekst ze strony dot. motywu danse macabre w „Rozmowie mistrza Polikarpa ze Śmiercią”. Typ materiału: Tekst Obejrzyj film na kanale Akademia Lektur na YouTube dotyczący utworu „„Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią””. Typ materiału: Materiał multimedialny Temat 24. „Legenda o świętym Aleksym” Poznam i dokonam analizy utworu hagiograficznego „Legenda o świętym Aleksym”. Zapoznaj się z lekcją „Czy święty może być okrutny?” i wykonaj ćwiczenia. Typ materiału: Lekcja z Epodręcznika Przeczytaj tekst ze strony dotyczący „Legenda o św. Aleksym”. Typ materiału: Tekst Święty Aleksy średniowiecznym ideałem ascety – scenariusz lekcji z portalu Typ materiału: Scenariusz zajęć Legenda o św. Aleksym jako przykład literatury hagiograficznej – scenariusz lekcji z portalu Typ materiału: Scenariusz zajęć
Lament świętokrzyski - analiza i środki stylistyczne. „Lament świętokrzyski” należy do liryki bezpośredniej, o czym świadczą właściwe zaimki osobowe („ Boć mi przyszły krwawe gody ”) oraz czasowniki w pierwszej osobie liczby pojedynczej („ Widzęć niewiernego Żydowina
Odpowiedzi lukasz10 he he odpowiedział(a) o 17:20 -realizuje wskazanie ewangelii;-wyzeka sie bogactw,sławy,zyje w nedzy,jest bezimienny;-szuka cierpien i niewygod;-zyje w czystosci;-znosi ponizenia i upokorzenia. 0 0 Stefan14 odpowiedział(a) o 16:09 pomarzcie ludzie ja też mam to zadane ! :( 0 2 Uważasz, że ktoś się myli? lubLegenda o świętym Aleksym - plan wydarzeń. 1. Narodziny ALeksego. 2. Dorastanie Aleksego w bogatej rzymskiej rodzinie. 3. Ślub Aleksego na prośbę ojca. 4. Oddanie pierścienia żonie i opuszczenie jej w noc poślubną.
Święty Aleksy nigdy nie istniał. Jego postać zaczerpnęli z buddyjskich legend Indii hagiografowie z Bliskiego Wschodu. W X w. opowieści o nim przybyły, za pośrednictwem Bizancjum, do Europy. W krótkim czasie zyskały na kontynencie niesłychaną popularność, którą najlepiej wyraża ogrom utworów o świętym Aleksym lub ku jego czci. Stworzono wiele żywotów, kazań, pieśni i modlitw, pisanych zarówno po łacinie, jak i w językach narodowych, prozą lub wierszem – były to również dowody intensywnie rozwijającego się kultu tego świętego. Centrum tego kultu stał się wkrótce Rzym, a stamtąd przeniesiono go do Polski, w czym duże zasługi położył patron naszej Ojczyzny i pierwszy nasz święty – Wojciech. Świadectwem jej popularności jest zanotowany około potowy XV w. polski utwór wierszowany, zwany Legendą o świętym Aleksym. Złota legenda Najbardziej znanym zbiorem żywotów świętych jest Złota legenda pióra włoskiego dominikanina, Jakuba z Voragine, napisana w II połowie XIII w. Zawiera ona niemal dwieście legend hagiograficznych o świętych czczonych w całej Europie. Jej popularność była ogromna, tłumaczono ją na niemal wszystkie języki europejskie i wydawano wielokrotnie przez kilka wieków – pod względem liczby wydań przegrywa tylko z Biblią. Termin „legenda” oznacza w języku łacińskim to, co powinno zostać przeczytane. Określano tak pierwotnie teksty przeznaczone do odczytania podczas obrzędów (np. tzw. pasje, czyli literacki opis śmierci męczenników, odczytywany w rocznicę ich śmierci). Z czasem termin „legenda” nabrał nieco innego znaczenia i zaczął oznaczać po prostu pełną cudów i niezwykłości opowieść, niekoniecznie nawet z życia świętych.
W średniowieczu św. Aleksy był postacią bardzo popularną w ówczesnej literaturze i sztuce scenicznej w Europie i północnej Afryce. Uchodził za patrona ubogich, żebraków i pielgrzymów. Napisany o nim poemat jest jednym z najstarszych zabytków językowych we Francji. Pojawia się również wcześnie w tekstach, między innymiplaypausemuteunmuteAutor nieznany, Legenda o św. Aleksym Czyta Masza Bogucka, reż. Grzegorz Dondziłło Dofinansowano ze środków: Priorytet 4 Udostępnienie publikacji w formatach cyfrowych w ramach Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa. Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin. Aleksy należy do grona świętych wspólnych chrześcijaństwu wschodniemu i zachodniemu, ponieważ jego kult rozpowszechnił się przed podziałem na kościół rzymskokatolicki i cerkiew prawosławną. Do literatury hagiograficznej, popularyzującej jeden z głównych średniowiecznych wzorów osobowych: świętego-ascety, opowieść o życiu św. Aleksego weszła w Europie już w X w., jednak legenda źródło swoje miała w Bizancjum, przywędrowała z kościoła w opracowanie żywota św. Aleksego pochodzi z XV w. Rękopis znajduje się Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie. Staropolszczyzna tekstu zawiera liczne dialektyzmy też:MotywyInformacje o utworzeLegenda o św. Aleksym rozpoczyna się wstępem (10 wersów) - apostrofa do Mesjasza z prośbą, o dar mądrości dla osoby mówiącej oraz wymazanie jej grzechów, aby była godna opowiadać o świętym. 1. W pierwszej części właściwej opowieści (w. 11-32) zaprezentowano rodzinę, Aleksego - ojca Eufamijana oraz matkę Aglijas. 2. Legenda o świętym Aleksym jest to wierszowany utwór polskiego anonimowego autora, będący przekładem łacińskich tekstów. Pochodzi z XV wieku. Należy do nurtu średniowiecznej literatury hagiograficznej. Legenda o św. Aleksym posiada cechy łączące epicki poemat i kazanie. Świadczy o tym budowa utworu: propositio jest to część zapowiadająca treść utworu, invocatio – wezwanie do Bożej pomocy oraz narratio, czyli właściwe o św. Aleksym - streszczenie Utwór rozpoczyna się inwokacją do Mesjasza z prośbą o trojakie łaski dla tego, kto będzie opowiadał dzieje świętego (w. 1-6). Wezwanie do Chrystusa Króla już na początku sugeruje, że święty naśladował Zbawiciela w ubóstwie, pokorze i miłosierdziu – zgodnie ze słowami Pisma Św. Wszystko, co uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnieście uczynili (w. 7-8) P. Stępień pisze, że: wstępna modlitwa do władcy... więcejIdeał świętego-ascety w Legendzie o św. Aleksym Święty Aleksy jest ideałem ascety, ponieważ jako syn z książęcego rodu wyrzeka się wszelkich dóbr doczesnych dla służby Bożej. Rzymski panicz opuszcza dobra rodzinne, oddaje wszystko, co posiada, ubogim, udaje się w podróż ku jednemu celowi: osiągnięciu szczęścia wiecznego. Swoją postawą Aleksy udowadnia, że rzeczy doczesne, takie jak przedmioty, zasługi, są nietrwałe. Co więcej, zgubne są często ludzkie uczucia, nie oparte na służbie... więcejLegenda o świętym Aleksym - tekst utworu Ach, Krolu wieliki nasz, Coż Ci dzieją Maszyjasz, Przydaj rozumu k mej rzeczy, Me sierce bostwem obleczy, Raczy mię mych grzechow pozbawić, Bych mogł o Twych świętych prawić: Żywot jednego świętego, Coż miłował Boga swego. Cztę w jednych księgach o nim; Kto chce słuchać, ja powiem. W Rzymie jedno panię było, Coż Bogu rado służyło, A miał barzo wielki dwor, Procz panosz trzysta rycerzow, Co są mu zawżdy służyli, Zawżdy k jego... więcej UoTmb. 372 201 84 476 428 166 165 232 13